Yüzyıllardan bu tarafa farklı alanlarda kullanılan meyan kökü, adeta insanlığa şifa dağıtmaktadır. Çin tıbbının kılavuz ilaçlarından olan meyan kökü, özellikle mide ve solunum yollarındaki problemlere, soğuk algınlığına ve kadınların menopoz döneminde yaşadıkları problemlere çok iyi gelmektedir. Meyan kökünün kaynatılmasıyla elde edilen şerbet içilerek meyan kökünün sağlığa olan faydalarından istifade edilebileceği gibi meyan kökünden yapılan tatlandırıcılar, bitkisel ilaçlar, sabun ve şampuan kullanılarak da sağlığa olan faydalarından yararlanılabilir.
Meyan kökünden yapılan ve sıcak yaz günlerinde soğuk içildiği zaman insanın içini ferahlatan meyan kökü şerbeti, hazımsızlık ve şişkinliğe çok iyi geldiği gibi bağışıklık sistemini de güçlendirmektedir. Meyan kökü şerbeti denildiği zaman Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ellerinde güğümleriyle sokak sokak gezerek meyan kökü şerbeti satan şerbetçiler ve onların peşinden koşan çocuklar akıllara gelmektedir.
Meyan kökü şerbetinin buruk ve mayhoş tadına alışık olmayanlar, bu şerbeti içtikleri zaman yüzlerini hafif buruştursalar da bu tada alışık olanlar için soğuk soğuk içilen meyan kökü şerbeti lezzetli olduğu gibi özellikle Güneydoğu Anadolu’nun bunaltıcı sıcaklarında insanın içini ferahlatarak serinletmektedir.
Peki, ‘Meyan kökü nedir, faydaları nelerdir?’ Meyan kökünün sağlığa faydaları ve zararları, nasıl ve nerede kullanıldığı ile zayıflamaya olan etkisi bu yazıda ele alındı.
İçerik Başlıkları
Meyan Kökü Nedir?
Baklagiller ailesine ait bir bitki türü olan meyan kökü, Latince’de kök anlamına gelmektedir. Dünyada en fazla Asya ve Avrupa’da yetiştirilen meyan kökü, ülkemizde ise Orta Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilmektedir. Dere ve ırmak kenarları gibi nemli ve kurak yerleri çok seven meyan kökü, kumluk bölgelerde ise yabani olarak yetişmektedir. Çiçekleri küçük ve mor renkte açan, ağacının boyu 50 ila 200 santim aralığında ve yaprakları kanat gibi parçalı olan meyan kökünden meşhur meyan kökü şerbeti, meyan kökü şekeri, meyan kökü çayı, meyan kökü tozu, meyan kökü sabunu ve şampuanı gibi ürünler elde edilmektedir.
‘Meyan kökü nedir?’ Bu bitkinin kökleri genellikle tıpta ve alternatif bitkisel tedavi yöntemlerinde ilaç olarak kullanıldığından dolayı bu bitkiye meyan kökü denilmektedir. Toprak altındaki kökü 1 metreye kadar ulaşabilen bu bitkinin geçmişi ise M.Ö. 2000’li yıllara kadar uzanmaktadır. Meyan köküne bazı yörelerde Piyan ve Boyan da denilmektedir.
Meyan Kökü Ağacı Nerede Yetişir?
Meyan kökü ağacı nerede yetişir? Nemli ve humuslu toprakları daha fazla sevdiği için sulak ve ılıman bölgelerde yetişen meyan kökü ağacının Akdeniz ikliminde doğal olarak yetişmesinin nedeni güneşli havaları sevmesidir. Güneydoğu Anadolu, Orta Anadolu, Doğu Anadolu ve Ege Bölgeleri’ndeki akarsu kenarlarında da meyan kökü ağacı rahatlıkla yetiştirilebilmektedir.
Meyan kökü ağacının kökleri yatay olarak uzadığı için dikilirken aralıklı dikilmelidir. Ayrıca çok yıllık bir bitki türü olduğundan dolayı yetiştirilmesi fazla emek istemez. Meyan kökü ağacı çoğaltılırken kapsül içerisindeki tohumları kullanılır. Meyan kökünün üç yıllık köklerinden üretilen meyan kökü balı ise çubuk, toz veya dörtgen parçalar şeklinde satılmakta ve ilaç olarak kullanılmaktadır. Daha fazla ilaç ve bira endüstrileri tarafından kullanılan meyan kökü, kolalı içeceklerin üretiminde de kullanıldığı gibi bu kökten çok lezzetli bir şerbette yapılmaktadır.
Meyan Kökü Faydaları Nelerdir?
Meyan kökü çok eski tarihlerden bu tarafa insanlığa şifa olan bitkiler arasında yer almaktadır. kalp ve tansiyon problemlerine, enfeksiyon hastalıklarına, mide problemlerine, saç ve cilt problemlerine, solunum yolları problemlerine, obeziteye çok iyi gelen meyan kökü, öksürüğü kesmekte ve balgamı da söküp atmaktadır. Ses kısıklığına çözüm olan meyan kökü, aynı zamanda etkili bir ateş düşürücüdür. Peki, ‘Meyan kökü sağlığa faydaları nelerdir?’ İşte meyan kökünün insanı şaşırtan faydaları;
Solunum yollarındaki sağlık problemlerine çözüm olan meyan kökü, özellikle boğaz ağrısına, öksürüğe, balgama, bronşite, nefes darlığına, soğuk algınlığına ve gribe meyan kökünden elde edilen şurup, tablet ya da meyan kökü ve zencefilden hazırlanan çay çok iyi gelmektedir.
Toplumda yaygın olarak görülen mide ve bağırsak hastalıklarından olan ishal, kabızlık, ülser ve gastrit gibi hastalıkların semptomlarını hafifletmektedir. Aynı zamanda reflünün tedavi sürecini de desteklemektedir. Meyan kökünden hazırlanan macun, midede görülen sağlık problemleri için hem etkili, hem de pratik bir yöntemdir.
Meyan kökü karaciğerdeki sağlık problemlerine de çok iyi gelmektedir. Özellikle karaciğer iltihabının ve karaciğer yağlanmasının tedavisinde oldukça etkilidir. İyi bir idrar söktürücü olduğu için vücuttaki toksinleri dışarı atmakta ve vücutta toksin birikmesini engellemektedir. Güçlü bir bağışıklık sisteminde de etkisi büyük olan meyan kökü, dalak ve karaciğer gibi iç organların sağlığını koruyarak hastalık riskini azaltmakta da oldukça etkilidir.
İçildiği zaman insanı rahatlatarak ferahlık hissi veren meyan kökü suyu, bir nevi antidepresan görevi görmektedir. Kronik yorgunluğun ve sinirlilik halinin engellenmesi içinde tavsiye edilmektedir.
Saç ve cilt sağlığını da destekleyen meyan kökü, cilt ve saça daha parlak bir görünüm kazandırmaktadır. Meyan kökü düzenli tüketildiği takdirde ciltte koyu renkli lekeleri yok ettiği gibi cildi fazla yağdan ve ölü hücrelerden de arındırmaktadır. Cildin ve saçın daha nemli ve esnek olmasına yardımcı olduğu gibi sedef, egzama gibi cilt rahatsızlıklarını tedavi etmektedir. Meyan kökünün haşlanmasıyla hazırlanan preparat ılıdıktan sonra saç ve cilde masaj yapılarak uygulanabilir. Yine meyan kökü kremi, sabunu ve maskesi de saç ve cilt bakımında kullanılabilir.
Meyan kökü tozunun kadınlarda cinselliğe olumlu etkisi vardır. Kadınlar, meyan kökünün bu etkisinden faydalanmak için meyan kökü tozunu soda ile karıştırarak içmelidir.
Meyan kökünden elde edilen içecek doğal şeker barındırdığından dolayı şeker hastalarının ve diyet yapanların tatlı krizlerini önlemede oldukça etkili olsa da tüketirken ölçü kesinlikle kaçırılmamalıdır. Bu içecek, içeriğinde şeker barındırsa da kalori değerlerinin düşük olduğu söylenebilir. Meyan kökünün 1 tane çubuğu 40 kalori değerindedir. Bu nedenle meyan kökünden hazırlanan şerbet ya da çayın kalori değerleri hazırlanırken kullanılan çubuk sayısına göre değişmektedir.
Meyan kökü, hamilelik sürecinde aşırı tüketilmediği müddetçe sağlığa bir zararı bulunmamaktadır. Hamilelikte günlük en fazla iki bardak tüketilmesi tavsiye edilmektedir.
Meyan Kökünün Sağlığa Zararları Nelerdir?
Meyan kökünün ve meyan kökünden hazırlanan preparatların vücuttaki hastalıkları doğrudan tedavi edici etkisi yoktur. Sadece hastalıkların tedavi sürecinde tedavinin etkisini artırmak için yardımcı olarak kullanılmaktadır. Tansiyon, şeker, böbrek ve kalp öncelikli olmak üzere kronik hastalığı olanların ve düzenli ilaç kullananların hekim onayı olmadan meyan kökü tüketmemeleri gerekmektedir. ‘Meyan kökü sağlığa zararları nelerdir?’ Meyan kökünün sağlığa zararları şöyledir,
Meyan kökü içeriğinde doğal şeker barındıran bir bitki türü olduğundan şeker hastalığı ve obezite gibi sağlık problemlerinde sıkıntılı durumlara neden olabilir.
Meyan kökünün tansiyona olan etkisi de çok fazla araştırılmaktadır. Meyan kökünün vücutta sodyum ve potasyum eksikliğine neden olma riski olduğundan uzmanlar, yüksek tansiyon hastalarının hekime danışmadan meyan kökü tüketmesini tavsiye etmemektedir.
Cinsellik problemlerinde testosteron seviyesini düşürme riski olduğundan cinsel gücü azaltabileceği uzmanlar tarafından ifade edilmektedir.
Kan inceltici, tansiyon ve kalp ilaçları alanların meyan kökü tüketiminden kesinlikle uzak durması gerekmektedir. Çünkü bu ilaçların etken maddelerinden dolayı meyan kökü sağlığı ciddi şekilde tehdit edebilir.
Meyan Kökü Nasıl Tüketilir?
Meyan kökü nasıl tüketilir; Meyan kökünden hazırlanan şerbetin tüketimi ülkemizde bir hayli yaygındır. Meyan kökü şerbetinin evde hazırlanabilmesi için aktardan satı alınan ezilmiş meyan kökünün suyun içerisinde bekletildikten sonra süzülmesi yeterlidir.
Dünyada sevmeyeni neredeyse olmayan coca cola içeceğinin hammaddesi de meyan köküdür. Fare, meyan kökü bitkisini çok sevdiği için bu bitkinin tüketilmesinin sakıncalı olduğu yönünde yaygın bir söylenti vardır. Bu tür söylentilere itibar etmemek ve meyan kökünün sağlığa olan faydalarından istifade etmek gerekmektedir. Sonuç itibariyle dünyadaki bütün bitkiler toprakta yetişmekte olup, toprağın içinde de fare haricinde sayılamayacak kadar fazla hayvan türü yaşamaktadır.
Meyan kökünden hazırlanan kür veya ekstre, hastalıkların tedavisinde kullanılabileceği gibi zayıflamak amaçlıda kullanılabilir. Zayıflamak için meyan kökünden hazırlanan çayın düzenli olarak tüketilmesinin yanı sıra sağlıklı bir diyet yapılması ve gün boyu bol su tüketilmesi de gerekmektedir.
Meyan kökünden bal ve pekmezde yapılmaktadır. Meyan kökünden elde edilen yağ masaj yağı ve banyo yağı olarak kullanılmaktadır. Bu yağ, hastalıklara şifa amaçlı suya damlatıldıktan sonra bu su şifa niyetine içilebilir. İlaç ve kozmetik sanayi ise meyan kökü özütünü ürünlerinde kullanmaktadır.
Meyan Kökü Kilo Verdirir mi?
Diyet yapanlar tarafından çok fazla araştırılan bitki türlerinden olan meyan kökü, ‘Meyan kökü kilo verdirir mi?’ sorusunu akıllara getirmektedir. Zayıflama sürecinde meyan kökü tüketilecekse, meyan kökünden hazırlanan su düzenli ve ölçülü bir şekilde her gün içilmelidir. Uzmanlar, bu suyun günlük 1 fincandan fazla içilmesini tavsiye etmemektedir. Uzun süre tokluk hissi verdiği için gün içerisinde daha az kalori alınmasına yardımcı olmaktadır.
Zayıflama sürecinde tatlı krizlerine çok girilmektedir. Bu tatlı krizlerinin engellenmesinde ise meyan kökü çubuğunun çiğnenmesi oldukça etkilidir. Aynı zamanda meyan kökünün idrar söktürücü etkisi vücuttaki ödemin söküp atılmasına yardımcı olmaktadır. meyan kökünün tek başına zayıflatmadığının, sadece uzun süre tokluk hissi verdiğinin ve tatlı krizlerini engellediğinin bilincinde olunmalıdır.
Meyan Kökü Çayı Nasıl Demlenir?
Meyan kökünün sağlığa olan faydalarından istifade etmenin en pratik yollarından biride meyan kökü çayının demlenerek içilmesidir. Peki, ‘Meyan kökü çayı nasıl demlenir?’ Bir sürahinin içerisine ezilmiş halde olan bir top meyan kökü atıldıktan sonra sürahiye ezilmiş meyan kökünü geçecek kadar su ilave katılmalı ve 2 beklenmelidir. Bu süre sonunda şerbet süzülerek başka bir sürahiye alınır. Bu süzme işlemi esnasında dibindeki tortunun kalmasına dikkat edilmelidir. Bu süzme işlemi birkaç defa tekrarlanarak acılığı alınan meyan kökü çayı afiyetle içilebilir.
Meyan kökü çayı hazırlamanın bir başka yöntemi de haşlama tekniğiyle hazırlanmasıdır. 3 bardak suyun içerisine 3 kaşık meyan kökü katıldıktan sonra kaynatılmalıdır. Kaynamaya çıktıktan sonra yaklaşık 10 dakika daha kaynatılmalı ve soğuması beklendikten sonra artık hazır olan meyan kökü çayı içilmelidir.
